We zijn weer terug bij af met het realiseren van een Herenboerderij in Ede!
Op de informatiebijeenkomst van 17 september in de kantine van Climax heeft onze voorzitter, Harmen, toegelicht hoe we na een proces van 2 jaar, dicht bij een Herenboerderij op de Ginkel waren. En hoe het proces tot onze grote verbazing werd doorkruist door een besluit van B&W om de lopende uitgifte procedure af te breken, vanwege het zogeheten ‘Didam arrest’ van de Raad van State van 26 november 2020.
Een overzicht van de reis die we hebben gemaakt.
Op 6 november 2020 werden Herenboeren Ede en Kreelse Koe door B&W van de gemeente Ede uitgenodigd om gezamenlijk in te schrijven op 32 ha in pacht uit te geven landbouwgrond op de Ginkel. Deze uitnodiging was op voorspraak van en gemotiveerd vanuit de gemeenteraad: de raad wil ook in Ede voor haar burgers ruimte bieden voor een Herenboerderij. Daarnaast vond men dat de jonge ondernemer Prangsma jr. en het Kreelse Koe concept een kans dienden te krijgen. Na een intensieve periode van schrijven, advies inwinnen, bijstellen en opnieuw bijstellen, ging de gemeente op 18 oktober 2021 akkoord met de definitieve gezamenlijke inschrijving. We konden overgaan tot onderhandelingen, zo vond ook het college van B&W. Als eerste moest een definitieve verdeling van uit te geven grond en gebouwen tussen Kreelse Koe en Herenboeren worden afgesproken. Hiertoe werd een deskundigencommissie ingesteld, waarin gemeente, Kreelse Koe en Herenboeren Ede zitting hadden met de opdracht om onder leiding van een onafhankelijke voorzitter tot een bindend advies over de toedeling te komen.
Bij de start van de deskundigencommissie heeft de gemeente Ede Kreelse Koe en Herenboeren Ede gewezen op het Didam arrest van de Raad van State en hoe gemeenten volgens de uitleg van de Landsadvocaat dienen te handelen bij de uitgifte van grond en gebouwen. Het komt erop neer dat een gemeente de verkoop of uitgifte van onroerende goederen niet onderhands mag gunnen aan één belangstellende partij of combinatie van partijen. De uitgifte van grond of gebouwen moet altijd via een openbare procedure worden aanbesteed, zodat elke belangstellende kan inschrijven. Tenzij een onderhandse aanbesteding door de gemeente goed gemotiveerd kan worden, waarbij begrippen als uniciteit en exclusiviteit belangrijk zijn. De gemeente Ede gaf te kennen dat ze een nadere analyse van het arrest zou laten maken, maar dat de deskundigencommissie hier niet op hoefde te wachten en gewoon kon starten met haar werkzaamheden.
Op 13 mei 2022 heeft deze deskundigencommissie een conceptadvies naar de drie betrokkenen partijen gestuurd voor commentaar. Kreelse Koe en Herenboeren Ede hebben beiden hun reacties vlot aangeleverd; een reactie van de gemeente bleef lang uit, waardoor een definitief advies van de deskundigencommissie lang op zich liet wachten. Op 14 juni ontvingen Kreelse Koe en Herenboeren Ede een memo van B&W met de mededeling dat het uitgifte proces per direct was stopgezet op advies van de juridisch huisadviseur. De interpretatie van de huisadviseur en de zich ontwikkelende jurisprudentie luidde samengevat dat “de gevolgde procedure mag niet volgens het Didam arrest”.
Het bestuur, en zeker de mensen van het eerste uur, waren verbijsterd en diep teleurgesteld. Wat nu? Om te beginnen heeft het bestuur op 30 juni 2022 een brief aan wethouder Van der Schans en B&W gestuurd. Hierin hebben we onze ontgoocheling en teleurstelling verwoord en dat het Didam arrest, op grond van lopende jurisprudentie en volgens onze adviseurs en informatie wel degelijk de mogelijkheid biedt om ook in ons geval een uitzondering te maken op grond van uniciteit en exclusiviteit. In onze ogen biedt de gezamenlijke inschrijving van Herenboeren Ede en Kreelse Koe daar voldoende grond voor. We hebben B&W dan ook gevraagd het besluit te herzien. B&W bleef echter vasthouden aan het advies van haar juridisch adviseur en besluit om de procedure per direct stop te zetten en liet weten dat er alsnog een openbare aanbesteding zou volgen. Met dit B&W besluit werd ook de opdracht aan de door drie partijen ingestelde deskundigencommissie eenzijdig door de gemeente ingetrokken, een bindend advies overbodig verklaard en de deskundigencommissie de facto ontbonden.
Als bestuur van Herenboeren Ede hebben we gebruik gemaakt van de inspraak bijeenkomst van de gemeenteraad op maandagavond 19 september. We hebben de raadsfracties onze ervaring van het proces en de ruimere blik op het Didam Arrest die uit de jurisprudentie blijkt, meegegeven. Alsook gewezen op het definitieve advies van de deskundigencommissie, dat door de gemeente terzijde was gelegd. Verschillende fracties hebben onze inzichten verwoord in de informatieve bijeenkomst van de gemeenteraad op donderdag 22 september.
Echter B&W deelde Herenboeren Ede en Kreelse Koe uitgerekend op maandagmiddag 19 september mee dat zij woensdag 21 september, een dag voor de informatieve bijeenkomst, een vooraankondiging in Ede Stad zou plaatsen voor een publieke tender voor de uitgifte van de 32 ha grond en gebouwen op de Ginkel.
Het is een ontgoochelende uitkomst na een intensief proces van 2 jaar. Onze achterban is in die tijd gegroeid tot 130 huishoudens die zich hebben aangemeld als aspirant-lid van een toekomstige Herenboerderij en meer dan 500 belangstellende huishoudens. Als burgerbeweging willen en kunnen wij het besluit en de gang van zaken niet aanvechten. Daar hebben we het geld niet voor en we willen onze energie steken in het zoeken naar grond zodat we kunnen starten met een Herenboerderij in Ede.
Uiteraard beraadt het bestuur zich nu op het vervolg. Met enkele enthousiaste aspirant-leden willen we een werkgroep instellen die binnen de gemeente Ede op zoek gaat naar een geschikte locatie voor een Herenboerderij. Op deze wijze willen we een nieuwe impuls geven aan het verwerven van grond. Inschrijven op een openbare aanbesteding van de 32 ha grond en gebouwen op de Ginkel is één van de te overwegen opties. Wie als lid van de werkgroep actief mee wil zoeken kan zich opgeven bij .
Het bestuur houdt u op de hoogte van verdere ontwikkelingen.